پوشاک مردمان گیلان

پوشاک، یکی از سمبل‌های فرهنگی بارز و مهم‌ترین مظهر هر قومی است که در میان جوامع گوناگون انسانی به سرعت تحت‌تأثیر پدیده‌های مختلف فرهنگی قرار می‌گیرد. در همین راستا امروز به پوشاک مردمان گیلان خواهیم پرداخت؛ لباس محلی مردمان گیلان که لباس محلی زنان و مردان گیلانی را در بر می‌گیرد، آمیزه‌ای از رنگ و زیبایی است. کشف حجاب در دوران رضاخان در ایران و کمال آتاتورک در ترکیه نمونه‌هایی است که نشان می‌دهد، با تغییر پوشاک یک جامعه، می‌توان نوع معیشت و شیوه تولید آن‌ها را هم دچار دگرگونی کرد و تغییر و تحولاتی در ساختار زندگی اجتماعی جامعه نیز به وجود آورد. 

گروه‌های متفاوت انسانی که در مناطق مختلف ایران زندگی می‌کنند، هر کدام ویژگی‌های قومی برجسته‌ای دارند. از شناخته‌شده‌ترین این اقوام می‌توان به آذربایجانی، بلوچی، بختیاری، ترکمن‌ها، قزاق‌ها، خراسانی‌ها، قشقایی‌ها، کردها، گیلانی‌ها، لرها، مازندرانی‌ها و جنوبی‌ها اشاره کرد؛ هریک از این اقوام تن‌پوش مختص به خود را دارند که قومیت، زبان و سایر مشخصات فرهنگی آنان را بازگو می‌کند. برای آشنایی با پوشش محلی مردم استان گیلان در ادامه مطلب همراه ما باشید.

آشنایی با لباس گیلانی |‌ شادترین لباس جهان 

در گذشته‌های دور زنان گیلانی با روحیه لطیف خود، با رنگ‌هایی که در جای‌جای طبیعت گیلان چشم را نوازش می‌داد و چاشنی عشق و محبت، جامه‌هایی خلق کردند که زینت‌بخش جسم آن‌ها شد. شلیته‌های پرچین و بلند که قدمت آن را چند هزار سال قبل تخمین زده‌اند، لچک و روسری که موهای بافته شده خود را در زیر آن پنهان می‌کردند، لباس‌هایی بودند که مردمان گذشته بر تن می‌کردند که در حال حاضر استفاده از آن در میان افراد کمتر به چشم می‌خورد. طبیعت رنگارنگ گیلان موجب شد تا در خلق این لباس‌ها رنگ‌های شاد بیشتر غالب باشد و از رنگ مشکی بیشتر در لچک و در دامن استفاده کنند. همانند لباس‌های دیگر اقوام، لباس گیلانی نیز مطابق با فرهنگ‌ورسوم طراحی شده و البته بازگوکننده آن نیز است؛ رنگ‌های به‌کاررفته در این لباس هم، به نوعی همان حال‌وهوای خوش خطه شمالی کشور را برایتان تداعی می‌کند، جای که در آن عطر جنگل و نسیم نوازش‌گر دریا روحتان را صیقل می‌دهد.

طراحی لباس در این منطقه، کاملا در رابطه با سازگاری با محیط تعریف می‌شود، به طوری که طراحی لباس زن گیلکی به گونه‌ای است که وقتی او بر اسب می‌نشیند هیچ نقطه از بدنش پیدا نیست. در مناطق مختلف، لباس زنان گیلانی با هم تفاوت‌هایی دارند، کسانی که در جلگه و مناطق ساحلی زندگی می‌کنند لباسی متفاوت با مناطق کوهپایه‌ای دارند. لباس‌های محلی زنان گیلان را می‌توان به سه بخش شرق، غرب و مرکز تقسیم‌بندی کرد؛ لباس زنان شرق گیلان به لباس “قاسم آبادی”، زنان غرب گیلان “تالشی” و لباس زنان مرکزی گیلان با عنوان “رسوخی” معروف است. لباس رسوخی بیشتر در شهر ماسوله دیده می‌شود که یادگار زمان قاجار است. حتی دختران دم‌بخت هم در گیلان با نوع لباسشان شناخته می‌شوند؛ آن‌ها شلیته‌های سفید بر تن می‌کنند در حالی که زنان دیگر شلیته‌های گل‌دار می‌پوشند.

در طراحی لباس گیلانی‌ها به ویژه زنان به جزئیات، نوع زندگی و کار آن‌ها کاملا دقت می‌شود. با نزدیک شدن به کوهپایه‌های گیلان، نوع پارچه برای دوخت لباس زنان هم ضخیم‌تر می‌شود، مثلا ساکنان دیلمان بیشتر از پارچه مخمل استفاده می‌کنند و آنهایی که در جلگه زندگی می‌کنند لباس‌هایشان ابریشمی است. نوع دوخت نیز در نواحی مختلف متفاوت است؛ در دوخت لباس‌های دیلمانی‌، سطح لباس را با نخ‌های رنگی و با دست بخیه ساده می‌زنند، طرح گل، گلدان و ماه و ستاره همراه طرح زیگزاگ در این نوع لباس‌ وجود دارد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید در سال 1396 لباس گیلانی به عنوان شادترین لباس در جشنواره لباس نیویورک انتخاب شده است.

تاریخچه

سفر در تاریخ و جست‌وجوها نشان می‌دهد که از 4000 سال پیش، زندگی در گیلان جریان داشته است. در چراغعلی تپه رستم‌آباد (مارلیک) رودبار، در میان اشیای مکشوفه، انواع تزییناتی که در گذشته بر روی دامن و پیراهن و پیشانی‌بند به کار می‌رفته‌، رویت شده است. بر روی یک جام پوسیده مفرغی کشف شده که قدمتی بیش از 3000 سال دارد، تصویر یک بانوی گیلک به چشم می‌خورد؛ در این تصویر بانو روسری بزرگی بر سر دارد و با پیشانی‌بندی که از روی پیشانی عبور می‌کند و در پشت سر گره می‌خورد، روسری را روی سر نگاه داشته و بقیه روسری روی دوش و سینه او قرار دارد. دنباله روسری دوباره از زیر چانه به طرف بالا کشیده و در کنار گوش به پیشانی‌بند متصل شده است. طرح‌های قلم‌زنی بر روی آثار مفرغی، پوشاک مردان باستانی گیلان را نیز نشان می‌دهد که مردمان آن دوران کلاهی از جنس پارچه ضخیم یا نمد، پیراهن آستین کوتاه با دامن کوتاه با کمربندی پهن که بر کمر بسته شده را بر تن دارند. 

بنا به عقیده محققان، شکل و تنوع لباس در این منطقه هنوز مانند گذشته بوده و تنها در موارد ناچیزی، چون یراق‌دوزی و نوار‌دوزی‌های پیراهن‌های زنانه تغییراتی در آن‌ها به وجود آمده است. یکی دیگر از موارد تغییر که در این لباس‌ها به چشم می‌خورد، رنگ‌های به‌کاررفته در آن‌ها است؛ در گذشته مردم فقط از رنگ‌های طبیعی استفاده می‌کردند اما امروزه رنگ‌های صنعتی هم برای تولید پارچه مورد استفاده قرار می‌گیرد.

مردم‌شناس فرانسوی، کریستین برومبرژه، لباس سنتی حاشیه دریای کاسپین را خلاقیتی بکر می‌داند که نمایان‌گر روش متمایز زندگی در این ناحیه از ایران است. با توجه به گفته‌های این مردم‌شناس برخلاف دیگر بخش‌های ایران که در دهه‌های گذشته مردم برای جلوگیری از ورود بیگانگان در فضای محصور زندگی می‌کردند؛ در امتداد سواحل دریای کاسپین سبک زندگی مردم غالبا آزادانه‌تر بوده است که این سبک در پوشش و چگونگی زندگی این اقوام هم نمود پیدا کرده است. 

یونس هانوی، جهانگرد، می‌گوید: در این بخش از ایران زنان روستایی صورت‌هایشان را نمی‌پوشانند و پوشاک نیز مانند هر منطقه دیگری معرف اندیشه، سلیقه، نوع کار و معیشت و ارتباط مردمان با طبیعت است.

تفاوت لباس در مناطق مختلف گیلان

همان‌طور که پیش‌تر گفته شده، لباس‌های محلی گيلان به سه بخش شرق (قاسم آبادی)، غرب (تالشی) و مرکز (رسوخی) تقسيم‌بندی می‌شود. بلندی پيراهن و شليته مشخص‌کننده بخش‌های مختلف غرب گيلان همانند هشتپر و پيراهن کوتاه تا بالای زانو مختص مردمان ماسال است. در گذشته لباس افراد یک روستا هم‌شکل بوده و آنچه افراد را از نظر جایگاه اجتماعی (ارباب و رعیت) از هم متمایز می‌کرده، جنس، تعداد لباس و دفعات پوشيدن آن لباس‌ها بوده است.

لباس قاسم آبادی

یکی از قدیمی‌ترین و اصیل‌ترین لباس‌های ایران را می‌توان لباس قاسم‌ آبادی دانست؛ این لباس در شرق گیلان مورد استفاده قرار می‌گیرد و از جمله ویژگی‎‌های آن می‌توان به تنوع رنگی آن اشاره داشت. لباس قاسم آبادی توانسته در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی جوایز زیادی را از آن خود کند. لباس قاسم آبادی حسی سرشار از انرژی، جنب‌وجوش و طبیعت‌دوستی را در شما زنده می‌کند و رنگ‌های شاد و روشن به‌کاررفته در این لباس به همراه دامن بلند و چین‌‌دار آن شما را به وجد می‌آورند. این لباس از یک روسری زیرین به نام (مندیل)، کلاهی که در قسمت پیشانی سکه‌دوزی شده (از این کلاه به جای روسری استفاده می‌کردند)، جلیقه سکه‌دوزی شده، پیراهن (متفاوت با دیگر مناطق)، دامن با پارچه ساده و یا گل‌دار مزین به نواردوزی، چادر شب (نوعی کمرپیچ) تشکیل شده است. الجاقبا پوششی از مخمل یا پارچه چادر شب است که زنان در کوهستان‌های شرقی و قاسم آباد از آن استفاده می‌کردند.

لباس مردانه قاسم آبادی نیز شامل یک شلوار مشکی، یک پیراهن قرمز رنگ و یک جلیقه با رنگ مشکی است. معمولا پایین شلوار و یقه پیراهن را با نواردوزی‌های رنگی تزئین می‌کنند؛ به کار بردن رنگ مشکی جلیقه با شلوار در لباس مردان قاسم آبادی هماهنگی خاصی ایجاد می‌کند. کلاهی که با گلدوزی‌های رنگی تزیین شده، بخشی جدانشدنی از لباس محلی مردان قاسم آباد است.

لباس ديلمانی

لباس‌های ديلمانی هم مانند دیگر لباس‌های خطه شمالی کشور بسیار زیبا است. استفاده از دوخت‌های ابتدايی در سطح لباس با نخ‌های رنگی، به کار بردن طرح گل‌وگلدان و طرح ماه و ستاره که در معماری ايران استفاده می‌شده و طرح زيگزاگ از ویژگی‌های این لباس است. در دیلمان نوعی از دامن زنانه است که با پارچه مخمل دوخته می‌شود و در تزیینات آن از سکه هم استفاده می‌کنند.

لباس رسوخی

لباس رسوخی، یادگاری است از دوران قاجار که بیشتر در شهر ماسوله دیده می‌شود. این لباس شباهت زیادی به لباس قاسم آبادی دارد و در آن هم از رنگ‌های بسیار زیبا استفاده کرده‌اند. 

لباس مردان محلی رسوخی از یک شلوار، یک پیراهن و یک جلیقه تشکیل شده است که پیراهنی قرمز رنگ دارد که پارچه‌ای تزیینی دور آن بسته می‌شود. کلاه یکی از مهم‌ترین بخش‌های لباس محلی مردان رسوخی است که فرمی شبیه به کاسه دارد و تکمیل کننده این لباس محلی به حساب می‌آید.

لباس مردمان غرب و کوهپایه‌های گیلان

در غرب گيلان زنان تالش معمولاً لچک سیاه می‌بندند و در روی آن از روسری‌های پهن و سفيد استفاده می‌کنند. نحوه بستن روسری در کوهپايه‌ها و نواحی کوهستانی شرق گيلان متفاوت است؛ در هنگام کار  روسری به‌صورت ضربدری در پشت سر گره می‌خورد و يا با عبور از روی چانه در بالای سر به هم می‌رسد. زنان کوهستان‌نشين برای حفاظت از سرمای منطقه، بيشتر از پيراهن بلند يا نيمه بلند بر روی شليته بلند و ليفه‌دار استفاده می‌کنند.

زنان ساکن کوهپايه علاوه بر اين پيراهن‌ها، پيراهن کوتاهتری هم روی آن‌ها می‌پوشند و گاه بر روی اين پيراهن جليقه کوتاهتری به تن می‌کنند. پيراهن‌های تابستانی نازک است و روی آن سوزن‌دوزی می‌شود. پارچه لباس زنان در شرق و غرب متفاوت است؛  پارچه لباس زنان غرب گيلان گل‌های رنگارنگ و درشت دارد و لباس زنان شرق گيلان دارای زمينه پارچه ساده و يک رنگ با نواردوزی‌های رنگی است. با نزدیک شدن به کوهپايه‌های گيلان، نوع پارچه ضخيم‌تر می شود، مثلا در ديلمان بيشتر از پارچه مخمل استفاده می‌کنند و ساکنان جلگه گیلان لباس‌هايشان از جنس ابريشم است.

لباس محلی تالشی با لباس محلی دیگر نقاط گیلان تفاوت دارد و در آن دامن چین‌چینی و نواردوزی‌های دامن و همچنین سکه‌دوزی روی لباس و روسری دیده نمی‌شود. می‌توان گفت طراحی لباس محلی تالش، ساده‌تر است و فرم حجیمی ندارد. 

جالب است بدانید در بافته‌های قديمی یافت شده در غرب گيلان (دارايی)  تنوع رنگ به صورت بافته‌های نامشخص و در شرق گيلان با همان نوع رنگ، بافته‌ها مشخص است. پيش‌سينه، زيگزاگ و ناخنک (نوارهايی که به شکل زيگزاگ دوخته می‌شود) را از ديگر نشانه‌های لباس محلی گيلان می‌دانند.

شلوار مردانه تالشی فرمی پفی دارد که معمولا با جوراب‌های پشمی پوشیده می‌شود. تالش در ارتفاعات گیلان قرار گرفته و آب‌وهوای آن نسبت به دیگر مناطق گیلان سردتر است؛ به همین دلیل جوراب‌های پشمی بخشی از لباس محلی مردان تالش به‌شمار می‌روند. پیراهن سفید با جلیقه مشکی، کمربندی از جنس پشم و الیاف طبیعی، یک کلاه نمدی برای محافظت از سرمای ارتفاعات و یک کت به نام چوخا برای جلوگیری از سرما از دیگر بخش‌های لباس مردان تالشی است.

لباس مردان گیلان

باشلاق

باشلاق نوعی پوشش است که چوپانان تالشی بر تن می‌کنند؛ پوششی بلند که آب از آن عبور نمی‌کند و از برش زدن پارچه‌های به هم بافته شده به اسم پشم شال به دست می‌آید. لباس چوپانان علاوه بر برآوردن نیازهای روزمره مانند زیر انداز و روانداز،‌ باید به ‌گونه‌ای باشد که در برابر پدیده‌های مانند صاعقه از آن‌ها محافظت نماید. 

کولا و شولا

«کولاگیر» پوشش کوتاه‌ چوپانان در روز و «شولا» پوششی نیمه بلند است که در شب استفاده می‌کنند و هر دو به‌صورت نمدمالی ساخته می‌شود.

پیراهن

پیراهن مردان بیشتر به رنگ قرمز تند یا کمی روشن‌تر است و یقه ندارد، اندازه پیراهن بلند نیست. آستین پیراهن راسته و بدون مچ و پیراهن دارای چاک در قسمت راست سینه است. پیراهن را معمولا در زیر کت پشمی می‌پوشند.

شال کمر

از شال برای پیچیدن روی کمر استفاده می‌شود که از پارچه دست‌بافت و با نقوش هندسی و رنگین است، از این شال بیشتر در جشن‌ها و عروسی‌ها استفاده می‌کنند.

کلاه

کلاه مردان نمدی و از پارچه زمخت بافت پشمی است. گالشان (دامداران کوهستانی) کلاهی پوستی دارند.

انواع کلاه مردان غرب گیلان:

• شال کلاه در فصل زمستان استفاده می‌شود و جنس پارچه آن پشمی بومی است.
• کلاه چالگیزی یا چلگیزی کلاه، در نواحی کوهستانی هشتپر مورد استفاده قرار می‌گیرد.
• کلاه ترکدار یا چهار گوش، کلاهی تابستانی که با پارچه سفید دوخته می‌شود.
• کلاه عرق چین، کلاهی توری به رنگ سفید است که در فصل تابستان و هنگام خواب از آن استفاده می‌کنند.

انواع کلاه مردان شرق گیلان:

• نمت کلاه، کلاهی نمدی به شکل تخم مرغی بلند،کوتاه و چهارگوش با رنگ خردلی روشن است که در روز عروسی داماد بر سر می‌گذارد. 

کت

مردان تالش از کتی به نام چوخا یا شکه که از شال دوخته می‌شد استفاده می‌کردند؛ شکل این کت معمولی و دارای یقه‌برگردان است. 

کفش (پای‌افزار)

چوموش به فارسی «چموش» نوعی کفش از جنس چرم ساده است که بیشتر ساکنان مناطق کوهستانی گیلان از آن استفاده می‌کردند. ارسی، چاروق، گیوه، پوتین گالش، چکمه، چوکوتور (چیکتور) و کفش چوبی یا کتله (دمپایی محلی) انواع دیگری از کفش است.

جلیقه

مردان گیلانی جلیقه (جلقته یا جلقده) را در تمام فصول به تن می‌کنند با این تفاوت که جنس جلیقه برای فصول پاییز و زمستان از جنس شال و برای بهار و تابستان از پارچه های نازک تر است.

شلوار:

شلار یک شلوار ساده پشمی به رنگ سیاه، شیری و فلفلی است که دمپای تنگی دارد؛ دمپای شلوار پیرمردان، لوله‌ای ساده و برای جوانان دکمه‌ای است. 

انواع دیگر شلوار:

• شلوار چروداری: با پارچه دست‌بافت و در قاسم آباد دوخته می‌شود.
• شلوار قدک: شلواری نخی که در رودبارسر دوخته می‌شود و رنگ آن مشکی یا سرمه‌ای است.
• تنگ تومان: شلوار تنگی بوده که مردان روستایی در مزرعه، یا هنگام رفتن به جنگل می‌پوشید. این شلوار هم در غرب و هم در شرق گیلان استفاده می‌شود.
• دیج: شلوار تنگ چسبانی که در کمر کش‌دار بود، و آن را به نام شلوار پیش پولوک، پیش پولیک، شلوار جلو دکمه‌دار یا تومان قیش نیز می‌شناختند. بعدها مدل این شلوارها سه دکمه شد و آن را با کمربند می‌بستند.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید مردان چه در غرب چه درشرق گیلان، به ویژه در زمستان، زیر شلوار پشمی خود، پیژامه یا ژامه می‌پوشیدند.

لباس زنان

روسری و سربند (لچک) پيراهن يا جمه، جليقه کت، الجاقبا، دامن، شليته، شلوار و چادر کمر از بخش‌های اصلی لباس محلی زنان گيلان است که در ادامه به آن می‌پردازیم.

روسری و سربند

سربند در پوشش زنان گیلان از دو بخش، یکی در زیر (لچک) و دیگری بر روی آن (دستمال) تشکیل شده است. در نواحی مختلف گیلان دستمال اسامی مختلفی دارد؛ در ماسال «بنشه دسمال»، در تالش به آن «سرا بست»، در گرگانرود و خوشابر اسالم به آن «سر دستمال» و در ناحیه و سرود «تونه دسمال» می‌گویند. در جلگه‌های گیلان نیز دستمال را با نام‌های روسری دستمال، پیله دسمال و سرفود که بر روی لچک بسته می‌شود و اصولا رنگ آن سفید است، می‌شناسند. 

الجاقبا

الجاقبا پوشش دوخته شده‌ای از پارچه چادر شب یا مخمل است کـه زنان در کوهستان‌های شرقی و قاسم آباد آن را بر تن می‌کنند.

شلیته

"شليته" يا کوتاه تومان (تنبان) دامنی کوتاه و پرچين است که به آن "گرد تومان" نيز می‌گويند، "دامن" یا دراز تومان (تنبان) را برای دامن بلند چين‌دار در مرکز و شرق گيلان استفاده می‌کنند که درغرب گيلان تالشی‌ها به آن "شلار" می‌گويند.

چادر کمر یا چادر شب

"چادر شب" یا کمر دبله جزیی از لباس زنان گیلانی‌ است که در برخی روستاها به خصوص روستاهای مرکزی از پارچه چادر نمازی در آن استفاده می‌کردند و به تدریج در بخش شرق گیلان چادر شب جایگزین آن شد. در گویش محلی به چادرشب «چارشو» گفته می‌شود و رنگ اصلی زمینه آن معمولا قرمز است. این لباس جزیی از صنایع‌دستی شرق گیلان است که دارای تنوع زیادی است و زنان آم را می‌بافند. چادر شب کمر دبله از نخ‌‎های رنگی به شکل چهارخانه بافته می‌شود اما از چادرشب طرح‌دار برای مصارف دیگری مانند جهیزیه عروس استفاده می‌کنند. چادر شب طرح‌‌ و تنوع زیادی دارد؛ در گذشته چادر شب را از نخ به دست آمده از پیله درجه سه ابریشم می‌بافتند اما امروزه بافت چادرشب با نخ ابریشم تقریبا منسوخ شده است.

زنان گیلانی چادرشب را هنگام کشاورزی و چیدن برگ سبز چای، نشاء، وجین و چیدن مرکبات، در هوای سرد و هنگامی که مجبورند ساعت‌ها به شکل خمیده کار کنند، به دور کمر می‌بندند تا هم کمردرد نگیرند و هم گرم بمانند. همچنین برخی از آن‌ها کودکان خود را موقع کار با چادرشب به پشت می‌بندند.

پیراهن

لباس زنان در جلگه گیلان، مثل پیراهن زنان غرب گیلان است اما اندازه‌ای کوتاه‌تر دارد. پیراهن زنان شرق گیلان به مراتب متنوع‌تر از پیراهن زنان در غرب گیلان است و تفاوت‌هایی هم با هم دارند. مثلا نوعی از آن، جلو بسته است و از طرف شانه دکمه دارد؛ نوعی دیگر دارای چاپ پهلو است و غیر از یراق‌دوزی و چرخ‌دوزی از نخ‌های رنگی نیز در جلوی پیراهن استفاده می‌کنند.

بالاپوش بانوان گیلانی یک پیراهن است که در گویش تالشی به آن "شسی" و در شرق و جلگه تالش "جمه" می‌گویند. دو طرف این پیراهن چاک دارد؛ اندازه چاک پیراهن و بلندی آن نیز که اصولا روی تنبان می‌آید در قسمت‌های مختلف گیلان متفاوت است.

پیراهن بانوان املشی "چابکی" نام دارد که بر روی آن تزییناتی هم به چشم می‌خورد. پیراهن خانه آن‌ها، از زیر سینه چین دارد و بلندی آن به زانو می‌رسد. متفاوت‌ترین پیراهن، پیراهن مرسوم در پاشاکی واقع در "خرارود" است که چرخ‌دوزی شده و پارچه آن با «پاچال» و ابریشم خام در محل بافته می‌شود؛ این پیراهن را دختران در روز عروسی یا در مهمانی به تن می‌کنند.

جلیقه

جلیقه یکی از پوشش‌های متداول بانوان گیلان است که در ناحیه غرب گیلان جلخته و نیفتنه، در شرق گیلان جرقده یا جرزقه و در جلگه‌های گیلان جلقته، جلتقه، جلخته و جلخده نامیده می‌شود. مدل متداول جلیقه، جلوباز سه دکمه و یقه هفت با سه جیب در طرفین است و پشت آن سگک برای گشاد یا تنگ کردن دارد و جنس آن بسته به وضعیت مالی افراد متفاوت است. در نواحی جلگه‌ای گیلان جلیقه را به صورت ساده استفاده می‌کنند ولی در مناطق کوهستانی و کوهپایه‌ای سکه‌دوزی و با نخ‌های رنگی چرخ‌دوزی می‌شود.

لباس عزا

مردم گيلان در گذشته برای عزا لباس‌های کهنه و مندرس خود را به تن می‌کردند و لباس سیاه نمی‌پوشیدند.

شادترین لباس دنیا

این عنوان در جشنواره لباس نیویورک که برای معرفی لباس‌های محلی دنیا برگزار شده بود به استان گیلان تعلق گرفت. معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان دلیل این انتخاب را تنوع و رنگین کمانی از رنگ‌های طبیعت دانست. این لباس که با کاوش‌های تپه مارلیک در گیلان به یادگاری از هزاره دوم قبل از میلاد تبدیل شده است، همچنان در جشن‌های عروسی و مناطق کوهپایه‌ای گیلان مورد استفاده قرار می‌گیرد. معاون صنایع دستی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گیلان داشتن تنوع و رنگین کمانی از رنگ‌های طبیعت را علت این انتخاب دانست. گیلان جزو معدود استان‌هایی است که در آن هنوز از لباس محلی استفاده می‌شود؛ اگرچه این لباس، پوشش غالب اهالی این استان نیست اما برخی از اهالی تالش، عمارلوی رودبار، قاسم آباد رودسر، دیلمان سیاهکل و املش که سن و سالی از آنان گذشته، این لباس را می‌پوشند و در برخی از روستاهای کوهستانی، زنان و مردان در تمام سال به این نوع پوشش پایبندند.

لباس محلی گیلان نه تنها با ظاهرش بلکه با توجه به کارکردهای که در زندگی روزمره افراد دارد هم مورد توجه است. به عنوان مثال، کمرشال و جوراب مردان و چادر شب زنان در فصل سرد برای حفظ سلامتی و افزایش مقاومت عضلانی در مقابل کارهای سنگین مفیدند. لباس محلی گیلان همچنین با ارزش‌های معنوی همچون حجاب هماهنگی دارد و زنان گیلانی با این پوشش در فعالیت‌های اجتماعی شرکت می‌کنند. از آنجا که این لباس‌ها هنوز به عنوان نماد شادابی و جذابیت در میان لباس‌های محلی دنیا شناخته می‌شود، در جشنواره نیویورک نیز از آن تجلیل شده‌ است. ثبت لباس محلی گیلان در فهرست میراث معنوی کشور باعث شده تا کیفیت تولید ارتقا یابد و از کپی‌برداری آن نیز جلوگیری شود. این پوشش محلی همچنین به کشورهای حاشیه خلیج فارس، روسیه، آمریکا و دیگر کشورها نیز صادر می‌شود؛ این عوامل باعث شده این پوشش محلی، در جشنواره آن سوی آب‌ها به عنوان نگین و نمادی از شادابی و جذابیت در بین لباس‌های محلی دنیا بدرخشد.

ثبت لباس محلی گیلان در فهرست میراث معنوی کشور در سال 88 اتفاق افتاد که نتیجه آن ثبت مالکیت معنوی در کنار برندسازی، جلوگیری از کپی‌برداری و همچنین ارتقای کیفیت تولیدات صنایع‌دستی ازجمله لباس‌های محلی گیلان است.

سخن آخر 

لباس مردمان گیلان از جمله آثار زیبایی است که نه تنها فرهنگ اصیل خطه گیلان را نمایان می‌کند بلکه جلوه‌گر طبیعت جذاب آن نیز است. در این مطلب تلاش کردیم تا از ویژگی‌ها و اجزا مختلف این لباس محلی برایتان بگوییم. در سفرهای خود آیا لباس محلی گیلانی را امتحان کرده‌اید؟ لباس محلی استان شما چه ویژگی‌هایی دارد؟