اصول اولیه عکاسی از آسمان شب | سفری به دنیای ستارگان

در این مطلب همراه هم با اصول اولیه عکاسی از آسمان شب صحبت خواهیم کرد. از نحوه انتخاب لنز مناسب برای عکاسی شب تا اطلاعات اولیه درباره تنظیمات دوربین برای عکاسی نجوم نکاتی است که در این بلاگ می‌خوانیم تا بهتر با عکاسی ستارگان با دوربین دیجیتال آشنا شویم . البته با پیشرفت سریع دوربین‌های موبایل در سال‌های اخیر عکاسی شب با دوربین موبایل نیز طرفداران خود را پیدا کرده که در آینده به آن نیز خواهیم پرداخت. همراه ما در کارناوال باشید.

آشنایی با اصول اولیه عکاسی آسمان شب

امروزه با پیشرفت هنر عکاسی، انواع دوربین‌ و لنز آن‌ها، عکاسی آسمان شب ( آستروفوتوگرافی – astrophotography) و ثبت تصاویر شگفت‌انگیز از اجرام آسمانی به هنری آسان اما کمی پیچیده تبدیل شده است. شما با داشتن تجهیزات خوب، آگاهی به انواع تکنیک‌های عکاسی، تمرین و کسب تجربه می‌توانید تصاویری هنرمندانه از آسمان و کهکشان راه‌ شیری ثبت کنید. البته شناختن تکنیک‌های نوردهی، استفاده از نرم‌افزارهای ادیت عکس مانند فتوشاپ و لایتروم نیز به بهتر دیده شدن عکس‌های شما کمک زیادی می‌کند. فراموش نکنید که مسلط بودن به اصول پایه عکاسی، نیاز اولیه در عکاسی آسمان شب است. این نوع عکاسی در دو بخش نجوم و منظره انجام می‌شود. در بخش نجوم با اولویت قرار دادن اجرام در آسمان و در بخش منظره شگفتی‌های طبیعت با آسمان شب ترکیب می‌شوند.

خوب است بدانید که وجود ماه به عنوان منبع نوری قوی باعث می‌شود ستاره‌های بسیار کمتری در آسمان شب ببینید. حتی با حضور ماه، کهکشان راه شیری بسیار کم نور و گاهی اصلا دیده نمی‌شود. به جرات می‌توان گفت که آسمان شب یکی از خاص‌ترین مخلوقات خداوند است و رد ستارگان، درخشش ماه، کهکشان راه شیری و غیره می‌توانند سوژه شما برای ثبت تصاویر خارق‌العاده باشد.

شناخت آسمان شب

میلیاردها جرم آسمانی در شب وجود دارد که بعضی از آن‌ها برای ما آشنا هستند و با چشم غیر مسلح نیز دیده می‌شوند. همراه کارناوال باشید تا در کنار هم با این اجرام آشنا شویم:

ستاره‌ قطبی یا پولاریس (Polaris)

پولاریس چهل و پنجمین ستاره‌ درخشان در آسمان شب است و به ستاره‌ شمالی، ستاره‌ قطبی و ستاره‌ راهنما نیز شناخته می‌شود. فاصله نوری آن با زمین حدود ۴۳۰ سال نوری است اما با وجود این فاصله و به جهت درخشندگی از سیاره زمین به راحتی دیده می‌شود. 

ستاره شباهنگ (Sirius)

خوب است بدانید که درخشان‌ترین ستاره آسمان شب، شباهنگ است که در صورت فلکی سگ بزرگ قرار گرفته و هنوز مردم قدیم آن را به ستاره سگ می‌شناسند. Sirius کلمه‌ای یونانی و به معنای درخشان یا داغ است. 

ستاره ابط‌الجوزا یا آلفای شکارچی (Betelgeuse)

ابرغول قرمز درخشان آسمان، آلفای شکارچی یا دست شکارچی است که حدود ۶۵۰ سال نوری از زمین فاصله دارد و در صورت فلکی شکارچی به راحتی قابل تشخیص است.

ستاره بتای شکارچی یا رِجل‌الجَبّار (Rigel)

ستاره بتای شکارچی حدود ۷۰۰ تا ۹۰۰ سال نوری از ما فاصله دارد و درخشان‌ترین ستاره در صورت فلکی شکارچی و هفتمین ستاره‌ درخشان در آسمان شب است.

خوشه‌ ستاره‌ای پروین (Pleiades)

هفت خواهر یا خوشه‌ ستاره‌ای پروین با وجود فاصله 444 سال نوری، یکی از نزدیک‌ترین خوشه‌های ستاره‌ای به زمین است که با چشم غیرمسلح نیز دیده می‌شود.

ستاره قلب العقرب (Antares)

این ستاره که به آلفای عقرب و Antares نیز شناخته شده، یک ابرغول سرخ و یکی از بزرگ‌ترین و درخشان‌ترین ستارگان در آسمان شب است.

کهکشان راه شیری

شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که در یک شب بدون ابر که میلیون‌ها ستاره در آن می‌درخشند، برخی از ستاره‌ها را در کنار هم مانند یک هاله ابری می‌بینید که در واقع بخشی از کهکشان راه شیری است. کهکشان راه شیری در اصل نوعی کهکشان مارپیچی است که میلیاردها ستاره، سیاره و البته سیاه چاله را در خود جای داده است. خورشید به عنوان یک ستاره و تمام سیارات اطراف آن از جمله سیاره زمین، بخشی از کهکشان معروف راه شیری هستند.

اپلیکیشن‌های کاربردی در شناخت آسمان شب

اپلیکیشن‌های کاربردی زیادی در پلت فورم‌های iOS و Android وجود دارند تا به علاقه‌مندان عکاسی آسمان شب ، محل دقیق اجرام را نمایش دهند. یکی از بهترین اپ‌ها که محل دقیق مرکز کهکشان را در یک پلتفورم دو بعدی به شما ارائه می‌دهد، PhotoPills است. همچنین می‌توانید از Photographer’s Ephemeris و PlanIt استفاده کنید. شما با این سه نرم‌افزار تنها با گرفتن موبایل خود به سمت بخشی از آسمان، محل اجرام آسمانی موجود در این فضا را در لحظه‌ می‌توانید نگاه کنید. برای برنامه‌ریزی‌های بلند مدت عکاسی نجومی و عکاسی آسمان شب، این نرم‌افزارها به شما این امکان را می‌دهند که با انتخاب محل و زمان، وضعیت دقیق اجرام آسمانی را در هر موقعیتی تخمین بزنید. همچنین اپلیکیشن‌های آموزشی مختلفی نیز وجود دارند که توسط آن‌ها می‌توانید مسیر حرکت کهکشان راه شیری را پیدا کنید. SkySafari،  Star Walk، Planets و Star Chart از جمله این اپ‌ها هستند. 

شناخت تجهیزات عکاسی آسمان شب

دوربین‌های فول فریم بهترین انتخاب برای عکاسی از ستارگان و آسمان شب هستند. برای داشتن یک عکس استاندارد از آسمان و ستارگان، شما به یک دیافراگم کاملا باز و یک لنز عریض نیاز دارید که در بالاترین تنظیمات دیافراگم تصویری بدون نویز به شما ارائه دهند. یا حداقل بر روی تنظیمات f/2.8 بتوانند این مشکل را به حداقل برسانند. نیکون D850 و D750 – کانن ۶DII، ۵DIV و سونی A7rIII  و A7rIV بهترین بدنه‌ها برای عکاسی از مناظر شب هستند که کمترین نویز را در عکس تولید می‌کنند. البته با دوربین‌های SLR ارزان قیمت و تلفن‌های همراه جدید هم می‌توانید عکس‌های خوبی از آسمان شب بگیرید اما نباید توقع زیادی در کیفیت و ثبت جزئیات کامل داشته باشید. به‌طور کلی دوربین شما باید تنظیمات دستی سرعت شاتر، دیافراگم و ایزو را در اختیارتان قرار دهد.

داشتن یک سه پایه‌ عکاسی برای کاهش میزان حرکت و نویز در عکاسی آسمان شب ضروری است. خوب است بدانید مسافت سنج و ریموت می‌تواند به شما در نوردهی بیشتر تصویر پیش زمینه، کمک کنند.

برای عکاسی از شگفتی‌های آسمان شب شما باید تجهیزات زیر را همراه داشته باشید:

• دوربین عکاسی 
• لنز واید با دیافراگم باز
• سه‌پایه عکاسی محکم با هدبال قابل انعطاف
• ریموت کنترل دوربین
• چراغ قوه و یا هدلایت
• فیلترهای تخصصی عکاسی شب

لنز مناسب برای عکاسی شب

خوب است بدانید که لنز یکی از موارد مهمی است که در کیفیت عکس‌های آسمان شب تاثیر مستقیم دارد. برای انتخاب یک لنز خوب برای عکاسی از اجرام و کهکشان به موارد زیر باید توجه کرد:

• لنزی با زاویه دید عریض (واید) در محدوده ۱۴ تا ۱۷ میلیمتر انتخاب کنید.
• به کیفیت و شارپنس لنز توجه کنید.
• لنزهای سریع که دیافراگم باز مثل f/2.8 دارند را مد نظر قرار دهید.

واید بودن لنز کمک می‌کند فضای بیشتری از کادر مورد نظرتان را در عکس ثبت کنید. این موضوع در عکاسی شب که با پهنه‌ای از آسمان روبرو هستید بسیار عالی خواهد بود. در عکاسی از ستارگان و کهکشان باید از لنزهای سریع که دیافراگم‌های باز دارند استفاده کنید. دیافراگم هایی مثل f/2.8 – f/1.8  و حتی f/1.4.

لنزهای ۲۴-۱۴ نیکون، ۱۶-۳۵ III کانن، ۲۴-۱۲ سونی، ۳۵-۱۵ تامرون، ۲۰ میلیمتر توکینا و ۱۴ میلمتر سامیانگ بهترین گزینه‌ها برای عکاسی شب هستند. البته که با لنزهای ارزان‌تر که از دیافراگم باز و فاصله کانونی عریض برخوردار هستند نیز می توانید استفاده کنید.

تکنیک‌های عکاسی در آسمان شب 

لانگ اکسپوژ یا نوردهی طولانی:

در عکاسی شب از تکنیک‌های متنوعی برای ثبت عکس می‌شود استفاده کرد. مهم‌ترین تکنیکی که بدون استفاده از آن امکان عکاسی شب را نخواهید داشت، تکنیک نوردهی طولانی است.

برای عکاسی ستاره‌ها صرفا با استفاده از نوردهی طولانی امکان ثبت عکس را دارید.

تکنیک استارتریل یا رد ستارگان:

ثبت رد ستارگان یکی دیگر از تکنیک‌هایی است که با نوردهی بیشتر از ۳۰ ثانیه انجام می‌شود. با نوردهی طولانی‌تر، حرکت زمین ستاره‌ها را مانند خطوط کوتاهی در آسمان شب نشان می‌دهد. هر چه این زمان نوردهی را طولانی‌تر کنید، کشیدگی نور ستاره‌ها بیشتر می‌شود.

تکنیک پانوراما از کهکشان:

به قطعیت می‌توان گفت که پانوراما یکی از جذاب‌ترین تکنیک‌ها برای عکاسی از کهکشان است که آن را مانند یک کمان نورانی در تصویر ثبت می‌کند. عکاسی پانوراما از کهکشان مانند پانوراما در روز با استفاده از عکس‌های عمودی متوالی انجام می‌شود.

عکاسی از کهکشان راه شیری

اگر بخواهیم به‌طور خلاصه عکاسی از کهکشان راه شیری را بگوییم، به موارد زیر باید توجه کنید:

1) شناخت دقیق دوربین

2) در نظر داشتن آلودگی نوری و پیدا کردن لوکیشن‌های کاملا تاریک

3) استفاده از تکنیک‌های مناسب برای فوکوس در شب

4) استفاده از تنظیمات مناسب دوربین

5) در نظر داشتن عناصر پیش زمینه برای ترکیب‌بندی بهتر

6) عکاسی از راه شیری

7) ویرایش عکس راه شیری

تنظیمات دوربین برای عکاسی از آسمان شب

برای عکاسی از آسمان شب تنظیمات متفاوتی از مثلث نوردهی که همان دیافراگم، سرعت شاتر و ایزو است را تجربه خواهید کرد. یکی از رایج‌ترین تنظیمات برای عکاسی از اجرام و کهکشان، دیافراگم ۲٫۸ سرعت شاتر بروی ۲۰ تا ۳۰ ثانیه و ایزو بین ۱۶۰۰ تا ۶۴۰۰ است. البته توجه داشته باشید که این اعداد قانون ثابتی ندارند و باید نسبت به نور و شرایط هر لوکیشن عکاسی انتخاب شوند.

دیافراگم 

دیافراگم تلاش می‌کند تا نور بیشتری به سنسور دوربین وارد شود. 

سرعت شاتر 

فاکتور سرعت شاتر بسته به فاصله کانونی لنز شما متغیر است. برای مثال یک لنز ۲۴ میلیمتری زمان نوردهی طولانی‌تری نسبت به یک لنز ۱۴ میلیمتری نیاز دارد. سرعت مناسب شاتر برای لنزهای مختلف واید بین ۲۰ تا ۳۰ ثانیه است.

سرعت‌های شاتر بالاتر از ۲۵ و ۳۰ ثانیه (بسته به فاصله ی کانونی لنز) باعث ثبت ستارگان به شکل خطی می‌شود. البته بدانید که اگر در زمان عکاسی ماه در آسمان وجود داشت می‌توانید با سرعت‌های پایین‌تر هم عکاسی کنید.

ایزو

فاکتور بعدی برای نوردهی عکس‌های آسمان شب حساسیت نور یا ایزو است. ایزو در شرایط کم نور کمک به جبران نوردهی می‌کند. فراموش نکنید که ایزو شدت نور را زیاد نمی‌کند بلکه باعث می‌شود تا نور بیشتری به سنسور برسد که عکس از وضوح و جزئیات بیشتری برخوردار شود. البته هر چه از اعداد بالاتر ایزو استفاده کنید، نویز بیشتری خواهید داشت.

فوکوس 

فوکوس بروی نقطه مناسب عکس در روز بسیار ساده است، اما در عکاسی شب برای ثبت دقیق و شارپ ستاره‌ها باید به روی بی‌نهایت فوکوس کنید. قبل از تاریکی هوا می‌توانید روی ماه و یا سوژه‌ای در انتهای افق فوکوس داشته باشید. البته فوکوس بر روی ستاره‌ای پرنور در شب هم یکی از روش‌های ثبت دقیق است. برای اینکار کافیست دوربین را روی سه پایه و در حالت لایو ویو قرار دهید، سپس با دکمه زوم نمایشگر را ۱۰ ایکس بزرگنمایی کنید. سپس تلاش کنید تا از طریق نمایشگر دوربین پرنورترین ستاره را پیدا کنید. بعد از دیدن ستاره، حلقه فوکوس را در حالت دستی تا جایی بچرخانید که نور ستاره بصورت نقطه‌ای کوچک‌تر و پرقدرت‌تر تبدیل شود. این بهترین روش برای فوکوس در عکس‌های شب است.

پیشنهادهایی برای عکاسی از کهکشان و ستاره‌ها در شب

• قبل از سفر برای عکاسی شب از شرایط آب‌و‌هوایی لوکیشن مورد نظر خود مطمئن شوید.
• پیش از حرکت آلودگی نوری منطقه مورد نظر را چک کنید.
• موقعیت قرارگیری و زمان طلوع و غروب کهکشان را توسط اپلیکیشن‌های معرفی شده، چک کنید.
• دوربین، لنز مناسب و سه پایه محکم همراه داشته باشید.
• تجهیزات مناسب و آمادگی لازم برای شب‌مانی در لوکیشن مورد نظر را فراموش نکنید.
• قبل از تاریکی، موقعیت‌های مختلف لوکیشن را برای عکاسی در شب بررسی کنید.
• برای عکاسی شب تنها سفر نکنید و از امنیت منطقه مورد نظرتان مطمئن شوید.
• قبل از تاریکی شب سعی کنید استراحت لازم را داشته باشید.
• با روشن کردن مداوم هدلایت و یا چراغ قوه مزاحم عکاسی دوستانتان نشوید.
• قبل از عکاسی حتما تنظیمات دوربین خود را روی فرمت Raw قرار دهید.

سخن آخر

در پایان فراموش نکنید که مکان‌های تاریک و به دور از آلودگی نوری مناسب‌ترین آسمان را برای عکاسی شب در اختیار شما قرار می‌دهند. بهترین این مکان‌ها حاشیه شهرها و روستاهاست و ما به شما پیشنهاد می‌کنیم که با رعایت تمام نکاتی که در بلاگ گفته شد، برای ثبت تصاویر خود از آسمان شب به این لوکیشن‌ها بروید.

تا به امروز در ورکشاپ‌ها یا تور‌های عکاسی آسمان شب شرکت داشته‌اید؟ تجربه و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.