گرد و غبار در خوزستان | مهمان ناخوانده جنوب ایران

جنوب ایران؛ سرزمینی آشنا با آفتاب و آب که ساکنانش با جان و دل پذیرای مهمانانشان می شوند.خوزستان، فرزند ایران که در برگ برگ تاریخ سرزمینمان جایگاهی ویژه دارد و رشادت ها و دلیری های مردمانش هنوز هم زبانزد خاص و عام است.

از زیبایی هایش هر چه بگوییم کم است؛ از تالاب ها و نخلستان ها که در طبیعتش جا خوش کرده اند تا جاذبه های تاریخی که در جای جای آن به چشم می خورند.

چند وقتی است که حال این فرزند ایران خیلی خوب نیست، درد می کشد و صدایش در نمی آید. ذره ذره جان می دهد و کسی به فریادهایش گوش نمی دهد. گرد و غبار باز راهش را به سوی این خطه کج کرده و خیال رفتن ندارد. گویی گرد و غبار نشسته بر تن این دیار آن را به خاطره ها سپرده است و خیلی ها فراموشش کرده اند. این مهمان ناخوانده به جای آنکه لبخند بر لب این ساکنان مهمان نواز بنشاند غصه ای دیرین را با خودش آورده و بغضی را در گلویشان نشانده است.

چهره ی امروز خوزستان، دیگر آن چهره ی همیشگی نیست؛ سکوت بر همه جا سایه افکنده و با همدستی گرد و غبار، جان این فرزند کهن ایران را می ستاند. لحظه ای را تصور کنید که نفس مادری به تنگ می آید، پدری با چهره ی غبار گرفته از راه می رسد و کودکی در میان بازی های کودکانه اش دیگر قادر به تنفس نیست...

تصویر دردناکی است اما واقعیت از این هم دردآورتر است...

تلخی این اتفاق به حدی است که بسیاری از هموطنانمان برای همدردی با ساکنان خوزستان گروه ها و کمپین هایی را به راه انداخته اند اما زخم های این سرزمین عمیق تر از این حرف هاست...

چراییِ این ماجرا سوالی است که به جان خیلی ها افتاده؛ به همین علت کارناوال می خواهد کمی از این درد را به تصویر بکشد و آن را مورد بررسی قرار دهد..

ما را در این راه همراهی کنید...

این گرد و غبار از کجا آمد؟

این گرد و غبارِ نفس گیر یک نام علمی دارد به نام ریزگرد، که به عنوان یک بحران زیست محیطی شناخته می شود. این ریزگردها از همین ایران خودمان به سمت خوزستان سرازیر می شوند و هر سال چند صباحی را در این استان می گذرانند. البته نقش منابع خارج از ایران را نمی شود نادیده گرفت چرا که جنوب شرقی کشور عراق نیز به دلیل توقف عملیات کویرزدایی و نابودی تالاب های بین النهرین سهم مهمی را در آمدن این مهمان ناخوانده ایفا می کند. اما هستند کارشناسانی که نقش این کشور را در تولید ریزگردها رد می کنند و تمام مشکلات به وجود آمده را ناشی از منابع داخلی ایران می دانند.

بسیاری معتقدند که حفاری های پی در پی برای به دست آوردن نفت باعث شد تا بخشی از تالاب هور العظیم خشک شود. هور العظیم بزرگترین تالاب استان خوزستان می باشد که چند سالی است با نابودی و مرگ دست و پنجه نرم می کند. با خشک شدن این تالاب، بستر خشک آن منبع عظیمی از ریزگردها می شود که با وزش باد به سمت شهرهای مختلف استان خوزستان هدایت می گردند.

چه بر سر مردم خوزستان می آید؟

سازمان بهداشت جهانی به واسطه ی وجود این گرد و غبار در هوای اهواز، مرکز استان خوزستان، این شهر را به عنوان یکی از آلوده‌ترین شهرهای جهان معرفی کرده است که جان ساکنان آن در خطر می باشد.

هر سال 22 هزار نفر در استان خوزستان در اثر مشکلات به وجود آمده از آلودگی هوا و ریزگردها به بیمارستان و مراکز درمانی مراجعه می‌کنند. در آبان ۱۳۹۴ این استان بارش باران اسیدی را تجربه کرد که در پی آن برای صدها نفر مشکلات تنفسی پیش آمد و حدود 100 نفر در بیمارستان بستری شدند.

تلخ ترین قسمت واقعیت این است که در برخی از روزهای سال میزان گرد و غبار در آبادان ۲۲۵، اندیمشک ۱۲۷، سوسنگرد ۷۶۷، امیدیه ۶۵۴، بهبهان ۵۸۹، گتوند ۱۶۶ و شوش ۴۶۰ میکروگرم بر مترمکعب می باشد در حالی که میزان آلایندگی استاندارد ۱۵۰ تا ۲۵۰ میکروگرم بر مترمکعب تعیین شده است. حتی در برخی مواقع بر اثر شدت ریزگردها در اهواز آنالایزرهای سازمان محیط زیست ایران توانایی سنجش آن را ندارد.

حال و روز امروز خوزستان چگونه است؟

اوایل بهمن ماه امسال بود که بار دیگر خوزستان میزبان گرد و غبار شد و بر اثر شدت آلودگی، تعطیلی مدارس و  ادارات و حتی قطع آب و برق رقم خورد. تصور کنید یک روز را بدون آب، برق ، تلفن و گاز ! تصورش هم سخت است اما مردم خوزستان دقیقا آن را لمس کرده اند...

کارشناسان این بار موشکافانه تر موضوع را مورد بررسی قرار دادند تا بتوانند منشا این ریزگردها را پیدا کنند. آنها بر این اعتقادند که بیشترین میزان گرد و غبار خوزستان در 9 ماه سال بر اثر وزش باد از سمت شمال غرب به جنوب شرق می باشد که گرد و غبار را از داخل عراق به سمت ایران هدایت می کند اما در فصل زمستان و به ویژه ماه های بهمن و اسفند، بادهای جنوبی از سمت عربستان می وزند و با سرعتی بالغ بر 70 کیلومتر بر ساعت به ایران راه پیدا می کنند. وقوع این باد و بروز خشکسالی دو فاکتور مهم در شکل گیری وضعیت امروز خوزستان هستند که پیش از این نیز در بهمن 93 شاهدش بوده ایم.

برخی کارشناسان اظهار می دارند که سطح هور العظیم پوشیده از نیزار است و میزان آب آن به 60 درصد می رسد پس نمی تواند منشا ریزگردهای امسال باشد. آنها دلیل وقوع این اتفاق را خشکسالی در جنوب شرق اهواز، منطقه هندیجان، می دانند که با افزایش باد گرد و غبار را به سمت سایر قسمت های خوزستان هدایت می کند.

چه اقداماتی قرار است انجام شود؟

این گرد و غبار از سطح وسیعی به وسعت 340 هزار هکتار تولید می شود که 120 هزار هکتار آن به عنوان کانون بحرانی و 20 تا 30 هزار هکتار به عنوان کانون فوق بحرانی شناخته شده است. تنها مناطق فوق بحرانی مورد توجه قرار گرفته اند و تصمیم بر این است که با اقداماتی از قبیل کاشت نهال و کنترل منابع آبی مرهمی را بر این زخم دردناک بگذارند اما آیا مشکل به همین راحتی ها قابل حل است؟ این مردم تا کی باید در انبوه گرد و غبار زندگی کنند؟

به تماشای تصاویر می نشینیم

لمس این اتفاق تلخ آنقدرها هم خوشایند نیست اما وقتی تکه ای از ایران غم دارد باید همه مان در آن سهیم شویم پس با هم به مرور تصاویری از حال و روز استان خوزستان می پردازیم:

امروز و دیروزی متفاوت

نفس های تنگ ...

قایق به گل نشسته به دردهایش می اندیشد...

جریان زندگی در میان گرد و غبار...

همدستی خاک و سکوت

دوباره به روزهای زیبایت بازگرد...

سخن آخر

گرد و غبار یکی از مشکلاتی است که مردمان ایران با آن سر و کار دارند. تا به حال با این گونه پدیده ها برخورد داشته اید؟

برایمان از محیط پیرامون خود بگویید.

اگر تصویری از رخدادهای زیست محیطی، فرهنگی و گردشگری دارید با ارسال آنها فرصت دیدنش را به دوستان کارناوالی خود بدهید.

تا به حال به استان خوزستان سفر داشته اید؟

فکر می کنید چه قدر طول می کشد تا زیبایی های این استان به آن بازگردند؟

چه راهکارهایی برای مقابله با این پدیده می شناسید؟

تجربیات خود را با ما به اشتراک بگذارید…