تصاویر دیوار برلین | نمادی از شکست جنگ سرد

زمانی که جنگ جهانی دوم در سال 1947 به پایان رسید، چهار کشور پیروز جنگ یعنی انگلیس، آمریکا، شوروی سابق و فرانسه، آلمان را بین خود تقسیم کرده و هر کشور اداره یکی از این چهار بخش را برعهده گرفت. در ابتدا قرار بر این بود تا برلین تحت حاکمیت شوروی و در قسمت آلمان شرقی قرار بگیرد اما به دلیل اهمیت و ویژگی های خاص آن این اتفاق نیفتاد و برلین نیز به مانند آلمان به چهار قسمت تقسیم شد. در ماه های اول برلین به صورت چرخشی و هر ماه توسط یکی از طرفهای پیروز اداره می شد اما رفته رفته قرار بر این شد که قسمت شرقی در مالکیت شوروی بماند و اداره قسمت غربی به سه کشور انگلیس، آمریکا و فرانسه رسید. در سال 1948 این سه کشور حاکمیت شان بر مناطق تحت کنترل خود را یکپارچه و جمهوری فدرال آلمان را به وجود آوردند که به آلمان غربی مشهور شد. در سال 1949 شوروی نیز در مناطق تحت حکومت خود، حکومتی کمونیستی برقرار کرده و جمهوری دموکراتیک آلمان یا آلمان شرقی را ایجاد کرد. با حاکم شدن کمونیست ها در آلمان شرقی اوضاع اجتماعی و اقتصادی این منطقه مشکلات فراوانی پیدا کرد و نارضایتی ها بالا گرفت. به دنبال این نارضایتی ها مردم برلین شرقی سبک زندگی برلین غربی را در پی گرفته و تعداد زیادی از آنها به آن قسمت شهر مهاجرت کردند. با شروع جنگ سرد در سال 1947، درگیری و تنش بین شوروی و کشورهای غربی بالا گرفته و مرز بین برلین شرقی و غربی بسته شد اما هنوز مردم می توانستند آزادانه بین این دو قسمت تردد کنند.

با بالا گرفتن نارضایتی ها و مشکلات اقتصادی و اجتماعی در فاصله سالهای 1949 تا 1961 حدود 52 میلیون نفر از آلمان شرقی به آلمان غربی مهاجرت کردند که عمده راه خروج آنها مرز برلین غربی بود. اکثر این مهاجرت ها مربوط به نیروی کار و نخب های آلمان شرقی بود که دولت آلمان شرقی را در معرض فروپاشی قرار داد. از این رو آنها برای جلوگیری از مهاجرت افراد در سال 1961، به دستور خروشچف، رهبر وقت شوروی، دیواری در مرز برلین غربی و شرقی بنا کردند که بعدها به نام دیوار برلین شهرت یافت.

این دیوار در ابتدا از جنس سیم های خاردار و بعدا با استفاده از سیمان در میانه شهر برلین برپاشد. بر طبق گزارش های رسمی که از آن زمان وجود دارد 136 انسان در تلاش برای فرار از این سمت دیوار به سوی دیگر کشته شدند اما رقم اصلی این مرگ و میرها مشخص نیست. این دیوار نهایتا در 9 نوامبر 1989در نتیجه ی اتحاد دوباره ی آلمان ها و تشکیل یک دولت مستقل فروریخت.

حال امروز در کارناوال به مناسبت پنجاه و ششمین سالگرد ساخت این دیوار معروف و بدنام، سری به عکس هایی که از این دیوار در طی سالیان مختلف گرفته شده و یادبودها و گرامیداشت های مرتبط با آن می زنیم. 

1- مراسم یادبود پنجاهمین سال ساخت دیوار برلین 

راهبه ای در حال قدم زدن در مقابل خطی از دسته گل ها است که به مناسبت مجلس یادبود 50 سالگی ساخت دیوار برلین در روز 13 آگوست در خیابان برنااور برلین چیده شده اند. این روز، همان روزی است که ساخت دیوار برلین در مرز برلین غربی و برلین کمونیستی آغاز گردید.

2- دیواری که حریف پیوند قلبی انسان ها نشد

در تصویر، که در سال 1962 و درست یک سال پس از ساخت دیوار به ثبت رسیده است، یک شهروند برلین غربی را می بینید که از پشت دیوار با یک شهروند برلین شرقی صحبت می کند.

3- کودکی در حال تماشای عروسی

پسر کنجکاو بر شانه ی کودک دیگری نشسته تا بتواند نگاهی به مراسم عروسی در قسمت غربی برلین بیاندازد. این عکس در تاریخ 23 آگوست 1961 در روزهای اولیه ساخت دیوار به ثبت رسیده است.

4- تقدیم گل رهبران آلمان در یادبود ساخت دیوار برلین

صدراعظم آلمان، آنجلا مرکل، رئیس جمهور آلمان، کریستین ولف و مدیر موسسه دیوار برلین، اکسل کلازمیر، در حال تقدیم گل در مراسم یادبود ساخت دیوار برلین در 13 آگوست هستند. 

5- امیدهای برباد رفته 

آنچه که در این تصویر می بینید، پرتره و تصاویر تعدادی از افرادی است که در حین عبور از دیوار برلین کشته شدند؛ افرادی که به سوی زندگی بهتر فرار کردند و با خودخواهی سردمداران جانشان را در این راه از دست دادند.

6- روزنه ای در دل تاریکی 

مردی در حال گرفتن عکس از دیوار یادبود برلین در مراسم سالگرد ساخت آن است. شاید این روزنه ها، امروز، تنها بهانه ای برای عکاسی باشند اما در گذشته، روزنه هایی حتی کوچکتر از این، امید دو خانواده در دو سوی دیوار بود تا بتوانند از یکدیگر خبری گرفته و با هم صحبت کنند. 

7- نوار مرگ 

بازدیدکننده ای در حال تماشای دیوار برلین و بخشی است که از دیوار اصلی باقی مانده و به "نوار مرگ" معروف بوده است؛ جایی که مرزبانان آلمان شرقی مجوز شلیک به افرادی را داشتند که می خواستند از این مکان به سمت آلمان غربی فرار کنند.

8- گذشته و حال در تصاویری ترکیبی از دروازه برلین 

تصویر سمت چپ بالا، دیوار برلین را در 6 ژوئن 1989 نشان می دهد و تصویر سمت راست آن، همان مکان است که نمایی کلی از آبرستراسه و دروازه براندنبورگ در 3 آگوست 2011 را در آن می بینید.

 در تصویر سمت چپ پایین، توریست هایی را می بینید که در حال ژست گرفتن در مقابل دروازه براندنبورگ در تاریخ 6 ژوئن 1989 هستند و تصویر سمت راست آن، همان نقطه را در 3 آگوست 2011 به شما نشان می دهد. 

9- ثبت تاریخ 

مردی در حال گرفتن عکس هایی از تصاویر به نمایش گذاشته شده از دیوار برلین در حین مراسم سالگرد ساخت دیوار برلین است.

10- کارگران مشغول کارند!

پلیس برلین غربی که در مقابل سازه بتنی دیوار برلین ایستاده است. کارگران در حال اضافه کردن بلوک های سیمانی به دیوار و بالا بردن ارتفاع آن در مرز آلمان شرقی در تاریخ 7 اکتبر 1961 هستند.

11- دیوار ترک برداشته برلین

بازدیدکنندگان در حال رد و بدل کردن یک دوربین از میان سوراخ باقی مانده در دیوار هستند. این عکس در مرکز مستندسازی جنایات نازی ها به ثبت رسیده است. 

12- جایی که دیگر نیست

فردی در حال عبور از پلاک و خطی است که موقعیت جایی که دیوار برلین قبلا در آن قرار داشته است را نشان می دهد.

13- نقشه دیوار برلین

افراد در حال تماشای نقشه دیوار برلین و مرزهایی که ایجاد کرده بود هستند. این نقشه در سایت یادبود این دیوار در خیابان برنااور در برلین قرار دارد. 

14- گرافیتی های دیوار برلین

 گردشگری که در حال تماشای بخشی از گرافیتی های کشیده شده بر دیوار برلین است. 

15- فروپاشی دیوار برلین 

در تصویر، مردی را می بینید که با کوبیدن چکش بر دیوار برلین تلاش می کند تا همزمان با مرزبانان اقدامی در جهت تخریب دیوار انجام دهد. این دیوار در 12 نوامبر 1989، 28 سال بعد از ساخت، از میان برداشته شد.

16- به زودی اثری از این دیوار نخواهد بود

دختر آلمانی از اهالی برلین غربی در حال لبخند زدن به پدرش و نشان دادن سوراخی بزرگ در دیوار برلین در تاریخ 11 نوامبر 1989، درست یک روز مانده به تخریب دیوار است.

17- شیطنت های کودکانه

 کودکان آلمان غربی در حال تماشای مرزبانان آلمان شرقی هستند که به نگهبانی از قسمت باز دیوار مشغولند.

18- پیوند دوباره

در ساعات اولیه صبح 12 نوامبر 1989، اهالی آلمان غربی در مقابل دیوار برلین تجمع کردند تا لحظه لحظه ی تخریب دیوار به دست مرزبانان آلمان شرقی را به نظاره بنشینند. آنها چشم انتظار بودند تا نقطه ارتباطی جدیدی میان دو قسمت تکه شده آلمان به وجود آید و پیوندها دوباره برقرار شود.

19- یا مرگ یا آزادی!

 فردی که در تصویر می بینید سرباز آلمانی هانس کونراد شومان است که در تاریخ 15 آگوست 1961 از بخش خیابان برنااور از روی سیم های خاردار جهش کرده و تلاش می کند خود را به سمت غربی دیوار برساند. او این کار را برای پیوستن به خانواده اش در قسمت غربی برلین انجام داد اما سرانجام چندان خوشی در انتظارش نبود. بعدها در 20 ژوئن 1998 جسد به دار آویخته او در باغ خودش پیدا شد. 

20- اولین روز ساخت دیوار برلین

در روز آغاز ساخت دیوار، 13 آگوست 1961، تانک های آلمان شرقی بر روی پل وارشوآر در برلین به خط شدند تا کانال های ارتباطی بین برلین غربی و شرقی را به شدت محافظت کنند و از عبور اهالی آلمان شرقی به بخش غربی جلوگیری نمایند.

21- نمایی از دیوار اولیه برلین

کارگران بخش آلمان شرقی که در غرب تصویر دیده می شوند، در حال سرهم کردن بلوک های سیمانی و ساخت دیوار در بخش فرانسوی برلین شرقی هستند.

22- با عشق از اتحاد جماهیر شوروی

در تصویر که در 13 اکتبر 1976 به ثبت رسیده است، دیوار نوشته "با عشق از اتحاد جماهیر شوروی" را می بینید که بر روی دیوار برلین خودنمایی می کند. 

23- مرگ به جرم تلاش برای یافتن آینده ای بهتر

پیتر فچر فردی بود که سعی داشت از سیم خاردارها عبور کند اما به ضرب گلوله نگهبانان آلمانی کشته شد. در این تصویر که در تاریخ 17 آگوست 1962 گرفته شده است، جسد وی را می بینید که در آغوش مرزبان آلمانی قرار دارد. 

سخن آخر

امروز به همراه شما در کارناوال در سالگرد ساخت دیوار معروف برلین، به تماشای عکس هایی از این دیوار و یادبودهای آن نشستیم. شاهد مراحل ساخت آن بودیم و دیدیم چگونه افراد برای فرار از این دیوار جان خود را از دست داده اند. مشاهده کردیم که چگونه این دیوار نه تنها موجب بهتر شدن اوضاع شوروی نشد بلکه از دلایل فروپاشی آن نیز بود.

نظر شما در مورد این تصاویر و حصارهایی مانند این چیست؟

آیا می توان با مرز کشیدن بین افراد میان آنها فاصله انداخت؟

منتظر خواندن نوشته هایتان هستیم.