تالاب میقان اراک

با کارناوال راهی یکی از زیباترین و خاص‌ترین تالاب های ایران، تالاب میقان اراک شدیم تا از نزدیک با این جاذبه طبیعی خاص و غنی آشنا شویم. در این مطلب در مورد وضعیت تالاب میقان و طبیعت منحصربه‌فرد آن اطلاعات جذابی به دست می‌آوریم و سفری مجازی به این جاذبه دیدنی اراک انجام می‌دهیم. اگر می‌خواهید آدرس تالاب میقان اراک را بدانید و با لانه درناهای خاکستری بیشتر آشنا شوید ما را همراهی کنید.

چرا تالاب میقان اراک ؟

• تالاب میقان یکی از مهم‌ترین زیستگاه‌های پرندگان مهاجر در کشور است و نام آن در میان 10 تالاب برتر کشور دیده می‌شود.
• یکی از مهم‌ترین مقاصد برای علاقه‌مندان به پرنده نگری محسوب می‌شود و به دلیل مهاجرت تعداد بسیار بالای درناهای خاکستری به این تالاب، روز 15 آبان ماه را روز درنا نامگذاری کرده‌اند.
• منظره تالاب میقان در طلوع و غروب خورشید بسیار دیدنی ست و مقصد مناسبی برای عکاسی طبیعت و پرندگان به حساب می‌آید.

آشنایی با تالاب میقان اراک

میقان تالابی در استان مرکزی ست که بین شهرهای اراک و داوودآباد قرار دارد. مساحت بخش آبگیر تالاب میقان به حدود 12 هزار هکتار می‌رسد و از یک دریاچه بزرگ فصلی، 3 جزیره کوچک در وسط، دشت‌های آبرفتی و بخش کویری تشکیل شده است و قدمت تشکیل آن به حدود 65 میلیون تا 55 میلیون سال پیش باز می‌گردد. آب دریاچه میقان بسیار شور است و به عنوان بزرگ‌ترین منبع سولفات سدیم کشور شناخته می‌شود. پوشش گیاهی تالاب به دلیل کمبود سفره آب‌های زیرزمینی بسیار محدود است و تنها در بخش‌های مستعد رشد نمونه‌های گیاهی نظیر آتریپلکس و قره‌داغ دیده می‌شود. از سوی دیگر اما به دلیل شرایط آب و هوایی خاص تالاب، میقان به عنوان یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان مهاجر در کشور شناخته می‌شود و سالانه بیش از 120 هزار قطعه پرنده مهاجر در 140 گونه متنوع وارد آن می شوند. از نمونه‌های پرندگان موجود در آن می‌توان به درنای خاکستری، سرخمائی، آنقوت، بوتیما، خوتکا، فلامینگو، آبچلیک، کاکایی، چوب پا و... اشاره کرد. 

آب این تالاب از طریق بارش جوی و رودخانه‌های قره کهریز، شهراب و پسا تصفیه فاضلاب اراک تامین می‌شود که بخش از این آب را بر اثر تبخیر در فصول گرم از دست می‌دهد. جالب است بدانید که تعداد بالای پرندگان مهاجر به این منطقه موجب شده است تا این تالاب را لانه پرندگان مهاجر بنامند.

نام‌های دیگر: در گذشته تالاب میقان به نام نمکزار فراهان مشهور بوده و در برخی منابع نیز از آن با نام چغاناوور یا توزلوگل یعنی آبگیری که گرد و خاک دارد، یاد شده است و همچنین گفته می‌شود که میقان در لغت به معنای خوش باور است.

تفریحات در تالاب میقان اراک

پرنده نگری

همان‌طور که اشاره کردیم، تالاب میقان یکی از ده تالاب مهم کشور از نظر پرنده‌نگری به حساب می‌آید و هر ساله به ویژه در فصل پاییز و زمستان میزبان پرندگان مهاجری می‌شود که هر جایی نمی‌توان آن‌ها را دید. به همین خاطر معمولا علاقه‌مندان به پرنده‌نگری از این فرصت بهره‌مند می‌شوند و ازین تالاب بی‌نظیر بازدید می‌کنند.

در این تالاب شما می‌توانید در فصل پاییز شاهد درناهای خاکستری مهاجری باشید که هر سال برای تهیه غذا به این تالاب می‌آیند. از دیگر گونه‌های ثبت شده در این تالاب می‌توان به فلامینگوها، چوب پا، سرخمائی، آنقوت، بوتیما، خوتکا، آبچلیک، کاکایی، غاز وحشی و... اشاره کرد. به تازگی یک مورد خاص به نام غاز کانادایی Branta Hutchinsii یا Cackling goose که محل سکونتش هزاران کیلومتر با تالاب فاصله دارد، مشاهده شده است و از این پس به عنوان یکی از گونه‌های حیات جانوری تالاب شناخته می‌شود. جالب است بدانید که به دلیل مهاجرت سالانه 10 هزار درنای خاکستری به تالاب میقان در پاییز، روز 15 آبان را به عنوان روز استانی درنا نامگذاری کرده‌اند.

عکاسی از پرندگان

از آن جا که تالاب میقان یکی از تالاب‌های مهم گونه‌های خاص پرنده در کشور محسوب می‌شود، فعالیت پرنده‌نگری و به دنبال آن عکاسی از پرندگان جزو فعالیت‌های محبوب در این تالاب است. شما می‌توانید در فصول مناسب به ویژه پاییز و زمستان در این منطقه حضور پیدا کنید و با رعایت نکات اصولی پرنده‌نگری به ثبت تصاویر زیبا از گونه‌های مهاجر بپردازید. 

امکانات تالاب میقان

در اطراف تالاب امکانات خاصی به چشم نمی‌خورد و شما باید وسایل مورد نیازتان را با خود همراه ببرید. 

اقامت

برای اقامت شبانه در اطراف تالاب یا می‌توانید گزینه کمپ را در نظر بگیرید یا به روستاهای اطراف بروید و از آنها بخواهید تا خانه‌های خود را به شما اجاره بدهند. نزدیک‌ترین روستا به تالاب روستای طرمزد است که حدودا 8 کیلومتر با آن فاصله دارد.

بهترین فصل سفر به تالاب میقان

بهار و تابستان: فصل بهار می‌تواند گزینه مناسبی برای سفر به تالاب باشد. درناهای زیبای مهاجر در مدت زمان کوتاهی از فصل بهار به تالاب می‌آیند که فرصت خوبی برای تماشای آن‌هاست. در فصل تابستان آب تالاب به شدت کاهش پیدا می‌کند و تعداد گونه های گیاهی و جانوری خاص منطقه به دلیل تبخیر بالا و شوری آب به شدت کاهش پیدا می کند.

پاییز و زمستان: اگر به قصد پرنده‌نگری راهی تالاب میقان می‌شوید پاییز، بهترین زمان سفر است چرا که می‌توانید مهم‌ترین گونه این منطقه یعنی درناهای خاکستری را تماشا کنید و فرصت زیادی برای عکاسی از آنها داشته باشید. فصل زمستان نیز زمان مناسبی برای سفر و بازدید از سایر گونه‌های خاص تالاب است. در کل می‌توان گفت نیمه دوم سال زمان مناسب‌تری برای بازدید از تالاب به ویژه به قصد پرنده‌نگری ست.

پوشش گیاهی تالاب میقان

گونه‌های گیاهی مورد مشاهده در این منطقه به سه دسته کلی گندمیان، شاهی‌ها و گون‌ها تقسیم می‌شوند و به دلیل نوع خاک و میزان تعریق بالا و وجود نمک فراوان در این منطقه بیشتر می‌توان گیاهان شوری پسند را دید. به طور کلی می‌توان گفت که در حاشیه تالاب میقان پوشش گیاهی کاملا ضعیف است و تنها در دو بخش مرکزی و شمال غربی تالاب گونه‌های گیاهی مانند آتریپلکس، قره داغ، سیاه‌شور، اسفناج باغی، جگن، شور مرغ، گوریک، شورسراجه، جلبک آب شور و... دیده می‌شود. 

زیستگاهی که بی توجهی آن را به نابودی کشانده است!

میقان به دلیل داشتن ویژگی‌های خاص بوم شناختی، در زمره اکوسیستم‌های حساس تلقی می‌شود. به همین دلیل این تالاب در سال 1387 در فهرست مناطق شکار ممنوع ایران قرار گرفت و اکنون نیز شاخص‌های لازم برای تبدیل شدن به یک تالاب بین‌المللی و منطقه حفاظت شده پرندگان مهاجر دارد اما سوال مهم اینجاست که آیا آن‌گونه باید و شاید با این منطقه حساس رفتار می‌شود یا خیر؟

متاسفانه باید گفت که فعالیت‌هایی مانند احداث چاه و بندهای خاکی، فعالیت‌های صنعتی، ویلاسازی و تغییر کاربری مراتع، فعالیت گسترده کارخانه املاح معدنی ایران در نزدیکی تالاب میقان، همگی به خشک شدن تالاب کمک کرده‌اند و هر روز از تعداد پرندگان مهاجر منطقه کمتر می‌شود. از سوی دیگر هیچ‌ گونه نظارتی بر تعداد گردشگران وروردی به تالاب انجام نمی‌شود و همین امر موجب شده است تا در فصول مهاجرت، زندگی پرندگان دچار اختلالاتی شود. حال این سوال مطرح می‌شود که چه راهکارهایی برای بهبود شرایط تالاب میقان وجود دارد؟ آیا نمی‌توان با چند راهکار ساده این آسیب‌های جدی را به حداقل رساند؟

سخن آخر

با کارناوال سری به یکی از زیباترین و غنی‌ترین تالاب‌های ایران زدیم و از نزدیک با تالاب میقان اراک آشنا شدیم.

اگر پرنده‌نگر هستید و به این رشته در گردشگری علاقه‌مندید و یا به این تالاب سفر داشته‌اید، برای‌مان از تجربیات سفرتان بگویید. 

منتظرتان هستیم ...