غار سهولان مهاباد | از بزرگترین غارهای آبی ایران

غارها از برترین و اسرارآمیزترین جاذبه های طبیعت گردی دنیا محسوب می شوند و کشورمان ایران نیز تعدادی از بهترین، زیباترین و خارق العاده ترین غارهای جهان را در خود جای داده است. به هر گوشه از سرزمین پهناور ایران که سر بزنید غارهایی را می بینید که ویژگی خاص و منحصر به فردی دارند و گردشگران را برای کشف زیبایی های شان به سوی خود می خوانند. از غار مشهور علیصدر در همدان گرفته که یکی از بزرگترین غارهای آبی دنیاست تا غار تاریخی هوتو بهشهر که به دلیل کشف بقایایی از انسان های ده هزارساله در جهان شهرت دارد. از غار مخوف و اسرارآمیز پرآو در کرمانشاه تا غار نمکدان قشم که گفته شده طولانی ترین غار نمکی جهان است. البته این غارها تنها تعداد محدودی از غارهای شگفت انگیز ایران هستند. 

در سفر امروزمان در کارناوال قصد داریم به معرفی یکی دیگر از غارهای خارق العاده کشورمان بپردازیم. می خواهیم به استان زیبای آذربایجان غربی برویم و سری به شهر تماشایی مهاباد بزنیم. قرار است به دل کوه های آرام استان سفر کنیم و از غار سهولان، این معجزه تماشایی طبیعت ایران بیشتر بدانیم. همراه مان باشید....

چرا غار سهولان؟

• از بزرگترین غارهای آبی ایران است. 
• گشت و گذار و قایق نوردی در آن تجربه ای جذاب و منحصر به فرد است. 
• در این غار می توانید با مناظر خارق العاده ای از زمین شناسی روبرو می شوید و معجزه طبیعت را از نزدیک مشاهده کنید. 

آشنایی با غار سهولان | از بزرگترین غارهای آبی ایران 

43 کیلومتر که از جنوب شرقی شهر مهاباد به سمت بوکان حرکت کنید و از میان جاده ای سرسبز، با دشت های پهناور و باغ های میوه بگذرید به یکی از زیباترین و تماشایی ترین غارهای ایران و دنیا می رسید. غار سهولان یکی از بزرگترین غارهای آبی ایران است و در روستایی به همین نام قرار دارد. سَهولان (در زبان کُردی Sehoullan) به معنای یخبندان است و از آنجایی که تعداد زیادی کبوتر در این غار زندگی می کنند بین مردم محلی به نام "کونه کبوتر" یا "کونه مالان" یعنی لانه کبوتر نیز شناخته می شود. جالب است بدانید نام کوهی که غار سهولان در آن قرار گرفته شده نیز کونه کبوتر است.

خود غار در ارتفاع 2222 متری از سطح دریا واقع شده و به دو بخش خشک و آبدار تقسیم می شود. قسمت آبدار آن در ارتفاع 1751 متری بالاتر از سطح دریاهای آزاد قرار دارد و برای رسیدن به آن باید 20 متر ورودی اصلی غار به سمت پایین رفت. فاصله ارتفاع سقف غار تا سطح دریاچه نیز به 50 متر می رسد و درازای عمق آب در برخی قسمت های آن 30 متر است.

مساحت کلی غار نیز به 2 هکتار می رسد و تا امروز در حدود 250 متر از مسیر آبی و 300 متر از مسیر خشکی آن کشف و مورد بهره برداری قرار گرفته است. نکته آخر در معرفی غار سهولان این که نام این جاذبه در سال 1379 در فهرست آثار طبیعی ملی ایران وارد شد و از آن به بعد مورد استفاده عموم مردم قرار گرفت. 
ورود به صفحه معرفی غارهای ایران و جهان

حال و هوای گردش در غار سهولان

بعد از گذر از مسیر پرپیچ و خم رسیدن به غار سهولان و پشت سر گذاشتن باغ ها و دشت های مختلف، به ورودی اصلی غار می رسیم. بیشتر اوقات در ورودی غار گروه موسیقی با نوای محلی شان در حال نواختن آهنگ های شاد کردی هستند. صدای ساز و آواز این گروه همان ابتدا شما را به وجد می آورد و برای چند لحظه مجبورتان می کند بایستید و از هنرنمایی این گروه لذت ببرید. 

بعد از اینکه انرژی تازه ای گرفتیم، بلیت های مان را تهیه می کنیم و به سمت دهانه اصلی غار راه می افتیم. سهولان دو دهانه دارد؛ اما بیشتر گردشگران از دهانه بزرگتر که با چند درخت بزرگ و تنومند پوشانده شده اند وارد غار می شوند. ما نیز راه می افتیم و از دهانه اصلی به دنیای اسرارآمیز و تاریخی غار قدم می گذاریم. باید از 106 پله بتونی پیچ در پیچ بگذریم و 45 متر به سمت عمق زمین برویم تا به نخستین دریاچه درون غار برسیم. در همان پله های اول می توانیم متوجه تغییر دمای داخل غار با هوای بیرون شویم چرا که درجه حرارت درون غار بین 10 تا 13 درجه سانتی گراد متغیر است و رطوبت داخل آن نیز به 70 تا 80 درصد می رسد. هر چه پایین تر بروید هوا به دلیل همین رطوبت سنگین تر می شود و حتا ممکن است بوی خفیفی از گوگرد به مشام تان برسد. فضای تاریک غار با نورافکن های بزرگی که در قسمت های مختلف کار گذاشته شده روشن و زیبا شده است. 

آغاز ماجراجویی در غار

به قسمت پایینی غار سهولان که می رسید دریاچه بزرگی در برابرتان قرار می گیرد. برای اینکه بتوانید در قسمت های مختلف غار گردش کنید باید سوار قایق های پارویی شوید تا بتوانید به بخش های مختلف سهولان دسترسی پیدا کرده و دیدنی های مختلف آن را از نزدیک ببینید. جلیقه های نجات مان را می پوشیم و سوار بر یکی از قایق ها به دل آب می زنیم. دریاچه ابتدایی غار در حدود 200 مترمربع وسعت دارد و ارتفاع آن از سقف به 50 متر می رسد. آب آن زلال و شفاف است و هرازگاهی با افتادن قطره ای آب از سقف به داخل آن، طنینی از صدای برخورد قطره با آب، درون فضای غار می پیچد و شما را به دنیای خیال پردازی ها می برد. حرکت را آغاز می کنیم. سعی کنید زمانی که روی قایق بر روی دریاچه ها شناور هستید در سکوت به محیط اطراف گوش دهید و آن را با دقت تماشا کنید تا متوجه رازها و زیبایی های کوچک و بزرگ سهولان شوید. اگر خوب به اطراف دقت کنید، لانه های کبوترانی را خواهید دید که یا در حال پرواز هستند یا بر روی تخم های خود خوابیده اند و منتظر بیرون آمدن جوجه های شان هستند؛ اما کبوترها تنها موجودات داخل غار نیستند. اگر خوب به اطراف دقت کنید متوجه حضور جاندار دیگری می شوید که در قسمت های تاریک تر و مرطوب تر در حال تماشای رفت و آمد گردشگران است و هر از گاهی با جیغ های بلندش اعلام حضور می کند. خفاش دیگر حیوان ساکن غار سهولان محسوب می شود و با حضور در غار فضای متفاوتی ایجاد کرده است. 

به انتهای دریاچه اول می رسیم؛ دالانی باریک به عرض 2 متر راه را به سمت دریاچه ها و دالان های بعدی باز می کند. قسمت دوم غار بخش شبه جزیره آن است که از سه حوضچه کوچک و بزرگ تشکیل شده و به چهارمین و بزرگترین دریاچه غار راه دارد. این دریاچه 500 متری آخرین نقطه ای ست که بازدیدکنندگان به وسیله قایق می توانند به آن دسترسی داشته باشند و مناطق کشف شده بعدی برای بازدید گردشگران مناسب سازی نشده است. آن طور که قایقرانان و راهنمایان می گویند از دریاچه چهارم به بعد در حدود 200 متر دیگر نیز به وسیله غارنوردان کشف شده است؛ اما از آنجایی که این قسمت تونل های باریک و فضای بسیار تاریکی دارد امکان ورود گردشگران به آن نیست و تنها غواصان می توانند به آن نقطه دسترسی داشته باشند.

جذابیت دیگری که در تمام مسیر دریاچه اول به انتهای دریاچه چهارم توجه مان را به خود جلب می کند، اشکال مختلفی ست که طی میلیون ها سال با ریزش آب بر روی صخره های آهکی ایجاد شده اند و با شکل هایی از پای فیل، خوشه انگور، پروانه، عقاب در حال شکار، هواپیمای در حال فرود، عروس دریایی، لاک پشت، هشت پا و ... زیبایی خاصی را به وجود آورده اند. هر چند اگر قدری قدرت خلاقیت تان را بالا ببرید و قسمت تصویرسازی ذهن تان را به کار بگیرید شما هم می توانید اشکال و تصاویر تازه ای در میان استالاگمیت های آویزان داخل غار پیدا کنید. 

اگر هم دوست دارید که خودتان از نزدیک با طبیعت غار آشنا شوید، می توانید از قایقران ها بخواهید شما را در یکی از اسکله ها پیاده کنند تا قدری در فضای داخلی غار قدم بزنید و تجربه متفاوت و تازه ای به دست بیاورید. 

در انتها قایق ها، یا همین مسیر را ادامه می دهند یا از تونل باریک کناری در انتهای دریاچه چهارم، شما را به دهانه دوم و دیگر ورودی غار- دهانه کونه مالان می رسانند. 

"البته در روزهای اوج سفر، راهنماها به طور معمول برای جلوگیری از شلوغی صف، بادیدکنندگان را با استفاده از نام بلیت ورودی به سمت دهانه های متفاوت روانه می کنند."

ویژگی ها و شگفتی های غار سهولان 

هر جاذبه طبیعی ویژگی های منحصر به فردی دارد که آن را از جاذبه ها و دیدنی های دیگر متمایز می کند و می تواند به افراد دلیلی بدهد که از آن دیدن کنند. ما نیز قصد داریم در این قسمت شما را با تعدادی از ویژگی های غار سهولان آشنا کنیم. 

*قدمت غار سهولان به اوخر دوره کرتاسه در 70 میلیون سال پیش باز می گردد. 

*این غار در کنار غار علیصدر همدان و غار هاموپوئیل مراغه از غارهای شناخته شده و جهانی ایران است. 

*آب دریاچه های غار به صورت جوششی تامین می شود و از طریق سفره های زیرزمینی در نقطه ای دیگر به سطح زمین می رسد.

*ساختار زمین شناسی غار آبی-خاکی ست و جنس آن از سنگ آهک است. 

*ساختار غار سهولان شباهت بسیاری به غار علیصدر همدان دارد. 

*به دلیل تاریک بودن و نبود نور در فضای داخلی غار هیچ جلبکی در آب دریاچه آن دیده نمی شود و تنها جانداران میکروسکوپی در آن زندگی می کنند. 

*آب دریاچه بسیار زلال و شفاف است و با وجود تاریک بودن نسبی فضای درونی غار، تا عمق چند متری دریاچه قابل مشاهده است.

*بیشترین عمق آب در غار سهولان به 62 متر می رسد. 

*اختلاف دمای درون و بیرون غار به ۱۰ الی ۱۵ درجه‌ سانتی گراد می رسد. 

استقرار انسان ها در غار در هزاره های قبل از میلاد 

جذابیت غار سهولان تنها در ویژگی های طبیعی و شگفتی های زمین شناختی آن خلاصه نمی شود. شاید اگر بدانیم این غار هزاران سال قبل محل زندگی انسان ها بوده است برای بازدید از این جاذبه بیشتر وسوسه شوید. سفال ها و جام هایی که در زمان کشف و کاوش غار سهولان از دالان های اصلی و محوطه دهانه غار به دست آمده، سکونت انسان ها در هزاره های قبل میلاد- دوره های اشکانیان تا اسلامی- را تایید می کند. سفال هایی که تعدادی از آنها مربوط به دوره پارتی ست و جام های مسی که قدمت شان به دوره ایلخانی باز می گردد. از آنجایی که این غار در نزدیکی چندین روستا واقع شده در گذشته مردم از آن به عنوان محلی برای شکار و پناهگاهی در زمان حمله مهاجمان استفاده می کردند. به طور مثال در قسمت خشک غار، گورهایی پیدا شده که به زمان حمله روس ها به این منطقه و پناه گرفتن مردم به اینجا مرتبط می شود. 

امکانات

مهمترین امکانی که در غار سهولان به آن دسترسی دارید قایق های پارویی و راهنمای غار است. سرویس بهداشتی، نمازخانه، آلاچیق، پارکینگ، رستوران، سوپرمارکت و باجه فروش بلیت، امکانات دیگر غار سهولان است. 

اقامت 

اگر هم قصد دارید تا شب در همین حوالی اقامت کنید می توانید از خانه های محلی یا اقامتگاه های بوم گردی روستای سهولان استفاده کنید. 

تاریخچه کشف و بررسی غار

درهای این غار تا حدود 100 سال پیش برای عامه مردم بسته بود و تنها افراد محلی از وجود آن خبر داشتند تا اینکه در سال 1896 میلادی (1275 خورشیدی)، ژاک دومرگان (Jacques de Morgan) فرانسوی به همراه اهالی روستای سهولان از این غار دیدن کردند و با ساخت کلک (قایق های چوبی کوچک) توانستند از راه آبی داخلی سهولان دیدن کنند، تا 200 متری دریاچه داخل بروند و کروکی از غار بکشند. کروکی که با 60 درصد از واقعیت امروز غار سهولان همخوانی دارد. 

پس از بررسی غار توسط دومورگان فرانسوی، سهولان در سال های جنگ جهانی دوم نیز توسط هیات انگلیسی مورد بررسی قرار گرفت؛ هرچند از جزییات بررسی آنها اطلاعات خاصی در دست نیست. در سال 1350 خورشیدی هیاتی غارنورد این بار از دانشگاه آکسفورد از غار سهولان دیدن کردند و آن را در زمره عجیب ترین غارهای آبی جهان قرار دادند. در مهر سال 1373 بار دیگر غار سهولان به وسیله غارشناسان ایرانی مورد بررسی و مطالعه قرار گرفت و در سال 1376 این بررسی توسط اعضای غارشناسی آذربایجان غربی مجدد انجام شد تا راهی برای بازگشایی مسیرهای ورودی به آن پیدا شود. تا اینکه سرانجام غار سهولان در سال 1379 در فهرست میراث طبیعی قرار گرفت و امکان بازدید عموم از آن فراهم شد. 

سهولان به چه معناست؟

پیش از این گفتیم که سهولان در زبان محلی کردی به معنی یخبندان است. اما خوب است بدانید که خود واژه سهولان از کلمه سهول گرفته شده است و در زبان کردی این کلمه یخ معنا می دهد. این می تواند اشاره ای به یخبندان های طولانی زمستان این منطقه و خنکای تابستانی آن اشاره داشته باشد. 

ورود به صفحه کارناوالی شــــــــــو