غذاهای سنتی همدان

در این مطلب می خواهیم غذاهای سنتی همدان را بشناسیم و ببینیم در این میان خوشمزه ترین غذاهای همدان کدام هستند. جالب است بدانید که طیف وسیعی از غذاهای سنتی این استان را آش ها و خوراک ها تشکیل می دهند. در این سفر رنگارنگ به همدان، کارناوال را همراهی کنید.

1- آش خشکبار

خشکبار یکی از سالم ترین و مغذی ترین تنقلاتی ست که در میان وعده می توان نوش جان کرد، حال می بینیم که مردم همدان از این مواد مغذی در پخت نوعی آش استفاده می کنند که آن را به غذایی پرانرژی و مفید تبدیل می کند. مواد لازم برای تهیه این آش، گوشت با استخوان، سبزی آش، آلبالوی خشک، برگه زردآلو، برگه‌ هلو، آلو ترش خشک، رشته آشی، شیره‌ انگور، نخود، لوبیا، عدس، پیاز و نعناع است. 

2- کباب سرداشی

سرداشی یکی از غذاهای سنتی استان همدان است که شباهت زیادی به کباب تابه ای دارد. تفاوت اصلی کباب سرداشی با کباب تابه ای، استفاده از سیب‌زمینی در مواد اولیه این غذا و نحوه پخت آن داخل فر یا ماهیتابه است. ریشه نامگذاری این غذا به گذشته و دورانی باز می گردد که افراد مایه کباب را در خانه حاضر می کردند و سپس آن را به نانوایی های سنگکی می بردند تا برای شان داخل تنور یا همان "سر داش" بپزند. البته امروزه دیگر برای تهیه کباب سرداشی نیاز به تحمل این دشواری ها نیست و به سادگی این غذا را در فر می پزند.

3- آبگوشت قرمه‌ همدان

آبگوشت قرمه از غذاهای سنتی و محبوب همدان به شمار می رود. همانطور که از نام این غذا می توان حدس زد، مواد اصلی آن همان هایی هستند که در پخت خورش قورمه سبزی به کار می رود؛ با این تفاوت که این غذا آبدارتر از حالت خورشی است و در مواد اولیه اش سیب زمینی و تخم مرغ نیز وجود دارد. 

4- آش اماج 

یکی دیگر از غذاهای سنتی همدان که از خانواده آش های محلی این استان به شمار می آید، آش اُماج نام دارد. اماج در واقع یک نوع خمیر در شکل های نامنظم است که بعد از این که بر اثر حرارت خشک شد می توان آن را به جای رشته آشی استفاده کرد. از دیگر موادی که در آش اماج همدان به کار می رود، می توان به سبزی آش (تره و پیازچه)، پیاز، سیر، عدس، لوبیا چشم بلبلی، تخم مرغ، نمک، فلفل و زردچوبه اشاره کرد.

5- آبگوشت فلفل

یکی از غذاهای لذیذی که در شب ها و روزهای سرد همدان بسیار می چسبد، آبگوشت فلفل است. مواد اولیه این آبگوشت را گوشت گوسفندی با استخوان، نخود، فلفل سبز همدان، گوجه فرنگی، پیاز، سیر، سیب زمینی، زیره سبز، آبلیمو و زنجبیل تشکیل می دهند. 

6- آبگوشت کلم قمری

برای تهیه این غذای سنتی همدان باید از گوشت گوسفندی، نخود و لوبیا سفید، سیب زمینی، پیاز، کلم قمری، ریحان خرد شده، نمک، زردچوبه و فلفل، نعناع خشک و روغن زیتون استفاده کرد. همانطور که از نام این غذا معلوم است اصلی ترین ماده به کار رفته در آن، کلم قُمری است که معمولا در رنگ های سفید، آبی و بنفش دیده می شود و خواص متعددی دارد. 

7- آش کاچی

آش کاچی یکی از غذاهای سنتی همدان به شمار می رود که با استفاده از بلغور، آب، سیر، کشک، نمک، فلفل، روغن پخته می شود. معمولا این غذا را با کشک و سیر کوبیده خام سرو می کنند و همچنین اگر کسی مایل باشد می تواند در هنگام صرف غذا، روی آن روغن حیوانی بریزد.

8- آش هویج و جو 

آش هویج و جو از آن غذاهای سنتی همدان است که سر سفره افطار طرفداران زیادی دارد. برای پخت این غذا از نخود، بلغور، هویج، پیاز داغ، گوشت چرخ کرده، فلفل، نمک و زردچوبه استفاده می کنند. در تهیه این غذا کشک هم استفاده می شود که معمولا در حین پخت و پیش از سرو غذا، به تمامی مواد اضافه می شود. 

9- خورش غوره بادمجان

با فرا رسیدن فصل تابستان و آمدن غوره های تازه، یکی از غذاهای دلچسبی که در استان همدان به وفور پخت می شود، خورش بادمجان است. در این غذا موادی نظیر بادمجان، گوشت مغز ران یا سردست گوسفندی، غوره، پیاز، نمک، فلفل قرمز، گوجه فرنگی، رب، زردچوبه و روغن را به کار می برند و به خاطر استفاده از غوره در محتویات، خورش طعم ترشی به خود می گیرد. همچنین خوبست بدانید خورش بادمجان را با گوشت مرغ هم می توان تهیه کرد. 

10- آش بادمجان ملایر

این آش که به ویژه به عنوان پیش غذا سر سفره افطار نوش جان می شود را با گوشت گوسفندی، بادمجان، بلغور گندم، عدس، پیاز داغ، نعنا داغ، سیر داغ و روغن، نمک، فلفل و زردچوبه تهیه می کنند. البته بسته به سلیقه، بعضی از افراد این آش را با لوبیا و نخود به جای عدس می پزند؛ همچنین بعضی افراد این آش را با کشک، پیاز داغ، سیر داغ و نعنا داغ تزیین می کنند و برخی ترجیح می دهند داخل آن کشک نریزند. 

11- آش شل پتله

آش شل پتله یا آش شله پتله با استفاده از سبزی آش، گوشت با استخوان (قلم)، بلغور، پیاز، عدس، سیب زمینی، نمک، فلفل و دیگر ادویه ها پخته می شود؛ همچنین پتله هم از مواد اولیه اصلی این غذا به حساب می آید. خوبست بدانید پتله نوع خاصی گندم فرآوری شده است که با صرف وقت و انرژی زیاد تهیه می شود. 

مردم محلی معمولا روی این آش ترشی می ریزند و آن را صرف می کنند، به همین خاطر این غذا را به نام آش شله پتله ترشی هم می شناسند.

12- آش گوجه فرنگی 

آش گوجه فرنگی در بسیاری از شهرهای کشورمان تهیه می شود و در همدان نیز، نوع خاصی از این غذا به وسیله مردم محلی پخته می شود که حتما ارزش یک بار امتحان کردن را دارد. در آش گوجه فرنگی همدانی از سبزی (جعفری، نعنا، تره)، برنج، لپه، گوجه فرنگی، پیاز، رب گوجه فرنگی، نمک، فلفل سیاه، زردچوبه و روغن استفاده می کنند و برای تزیین روی آن نعناع داغ به کار می برند. 

13- آش سماق تویسرکان

شهر تویسرکان در جنوب کوه الوند و شهر همدان قرار گرفته است. یکی از غذاهای سنتی این شهر که در فهرست غذاهای سنتی استان همدان قرار دارد، آش سماق تویسرکان است که با استفاده از حبوبات و چغندر پخته می شود. مواد اولیه این غذا از این قرارند: بلغور، عدس ریز، لوبیاقرمز، پیاز، سیر، سماق، چغندر معمولی، گردو خردشده، روغن مایع، شکر، نمک و زردچوبه. 

استفاده از حبوبات و چغندر در این غذا، باعث شده اند تا این آش، علاوه بر طعم دلپذیرش، غذایی مغذی هم به شمار رود. 

14- آش خیار اسدآباد

اسدآباد شهری ست در 45 کیلومتری شهرستان همدان. یکی از غذاهای سنتی این شهر که در فهرست غذاهای سنتی استان همدان و آثار معنوی ناملموس ملی كشور قرار دارد، آش خیار است. برای تهیه این غذا از عدس، لپه، خيار چمبر (خیار آشی)، بلغور و كشک استفاده می کنند و اضافه کردن پياز داغ با روغن حيوانی نیز به آن طعم متفاوتی می دهد.

15- ای ران شوربا یا آیران شوربا

این غذای محلی خوش پخت و لذیذ مخصوص شهرستان کبودراهنگِ استان همدان است و البته در روستای اکنلوی این استان هم طبخ می شود. به صورت کلی، ای ران شوربا غذایی شبیه به آبگوشت است اما علاوه بر مواد اولیه آبگوشت، داخل آن دوغ محلی، روغن حیوانی و آرد نیز اضافه می کنند. 

16- آش برنج 

آش برنج غذایی ست پر انرژی که با استفاده از ماست، نمك، آب قلم، عدس، برنج، گشنیز پخت می شود. آش از غذاهای محبوب در شهر سردسیر همدان است و از آنجایی که فراهم کردن مواد اولیه آش برنج نسبتا راحت است، این غذا بسیار در این استان پر طرفدار شده است. 

17- کله جوش

کله جوش غذایی لذیذ و سرشار از کلسیم و پروتئین است که در بیشتر نقاط کشورمان مانند اصفهان، تبریز و سیستان و بلوچستان به عنوان غذای اصلی سرو می شود. این غذا از خوراک های سنتی همدان نیز به حساب می آید و مواد اولیه ای که در پخت آن به کار می روند از این قرارند: گوشت چرخ کرده، گردو، کشک، آرد، پیاز، نعناع خشک، آب، زردچوبه، نمک و فلفل. البته استفاده از گوشت در این غذا بسته به سلیقه شماست و همچنین، بد نیست بدانید برخی از افراد در مواد اولیه آن از سیر هم استفاده می کنند. 

18- کوفته همدانی 

همه ما کوفته تبریزی را می شناسیم و اغلب ما این غذای دلچسب را امتحان کرده ایم. همدانی ها معمولا این غذا را با گوشت گوسفند، برنج، لپه، آلو، پیاز، نخود، تخم ‌مرغ، آرد نخودچی و گردو می پزند و در تهیه آن از سبزی استفاده نمی کنند. برای مواد میانی کوفته هم تخم مرغ پخته، آلو، گردو و پیاز تفت داده به کار می برند. 

فرهنگ غذایی مردم همدان

استان همدان در نواحی شمال غربی کشورمان و در منطقه ای کوهستانی قرار دارد در نتیجه هرساله تابستان های خنک و زمستان های سرد و پر بارشی را تجربه می کند؛ همین شرایط جوی باعث شده است تا غذاهای مایع مانند آش و آبگوشت نقش پررنگی را در فرهنگ غذایی این استان ایفا کنند. از طرفی الگوی خوراک و مواد غذایی تشکیل دهنده این استان از محصولات کشاورزی و بومی این خطه تبعیت می کند و به همین دلیل، در رژیم غذایی مردم همدان، محصولات کشاورزی به صورت خشکبار و تازه استفاده می شود.

یکی دیگر از ویژگی های غذاهای همدانی، تنوع بالای شان است. در فهرست بالا تنها گوشه ای از طیف وسیع غذاهای رنگینی که بر سر سفره همدانی گذاشته می شود را به شما معرفی کردیم. در حالی که در این استان، غذاهای دیگری نظیر آش بروش، تله کنجی، تاماشی، سرکوله، خچه گوشت و نان های گرده، کاک، کولره، ساجی و فتیر هم پخت می شود و همچنین انواع و اقسام شیرینی ها مثل برساقی، سوجوق، باسوق، واگردک و پیکه چو و ... توسط همدانی ها تهیه می شوند. 

سخن آخر 

نگاهی داشتیم به تعدادی از غذاهای سنتی استان همدان و برای تان از برترین غذاهای این خطه گفتیم. پیشنهاد می کنیم اگر گذارتان به همدان افتاد، حتما طعم این غذاها را بچشید و تجربه ای خاطره انگیز برای خود بسازید.